Zwijg niet

Vanavond zijn we twee minuten stil. Maar, als we niet zien dat "nie wieder" nu is, waarvoor dan? 

   Zondagmorgen kwart over elf, nog maar een paar uur tot de dodenherdenking. Tot de twee minuten stilte die volgen op wat trompettisten een uitroepteken in de tijd noemen; signaal taptoe. Herdenken heeft voor mij , diep van binnen nog altijd militair, al jarenlang een andere lading. 

   Mijn herdenken op 4 mei is Dickensiaans. Via Ieper, Verdun, de hel van het Noorden, dwalen mijn gedachtes naar de opkomst en de gruwelijkheden van het Derde Rijk. Langs de stranden van Normandië, via de Ardennen naar Arnhem en de Jodenvervolging, belanden ze in voormalig Nederlands-Indië, Nieuw-Guinea, Libanon, Srebrenica en gaan door naar Kosovo waar een van mijn dierbaarste vrienden de weg kwijtraakte. Na Irak en Afghanistan denk ik aan de kameraden die we onderweg verloren en beland langzaam in het nu. 

   Dan denk ik aan Bahdahnovic, het Wit Russische meisje dat ik via Instagram ken en na de verkiezingen in haar eigen land gevangen gezet wordt om de tekeningen die ze maakte. Dan vraag ik me af hoe een volk dat zo vernederd is in die eerdere oorlog zo om kan gaan met een ander volk en of er ooit een oplossing met de Palestijnen zal komen. Aan wat oorlog is en betekent. Dan vraag ik me af hoe we de vrede in de toekomst gaan bewaren en word ik bang voor waar de klootzakken van nu ons in proberen te zuigen. 

   Twee minuten lang houden mijn lippen elk geluid tegen, maar alles in mij schreeuwt. Brult mijn hoofd ontelbare gedachtes, boosheid en onmacht, die in honderdtwintig secondes de revue kunnen passeren. Pas als ik weer thuis ben van de dodenherdenking, wordt het stil in mij. 

   Nog een paar uur tot 80 jaar vrede, waarvan ik er 50 in stilte heb herdacht, maar dit jaar wil ik niet. Er wordt politiek teveel gezwegen. Welke lessen leren we echt van het verleden? Goed we laten Oekraïne niet vallen, maar hebben niet de moed om te te zeggen dat de prijs van Trumps vrede erger is dan een oorlog. Wat zegt het ook over ons dat we bereid zijn onze adem in te houden voor Amerika waar het respect voor de rechtsstaat, de pers, de anderszijnden, boeken en kunst in hoog tempo verdwijnt. Is dat onze hoop? De gedachte dat de democratie daar over vier jaar nog te reanimeren valt? Dat het hier, ondanks een regering met PVV, nooit zover zal komen?

   Stil voor wat? Voor de normen, waarden, principes en mensenrechten die niet gelden voor Gaza dat we plat laten bombarderen en uit laten hongeren. Voor het niet veroordelen van Netanyahu die hardop uitspreekt dat zijn oplossing voor Gaza een totale vernietiging,  “die Endlösung” is?

   Ik vlucht de keuken in om te gaan koken. In de koelkast liggen wat champignons in een bakje, vijf mandarijnen, tomaatjes, uien, twee paprika’s, vier eieren, 300g rundergehakt, een kippenpoot, boter, beleg, drie pakken houdbare melk, twee flessen ice tea en een halve fles witte wijn. De voorraadla en de vriezer puilen uit. Op het wijnrek naast de kast liggen ook nog wat flessen rood en drie (gekregen) flessen champagne. Voor die laatste ontbreekt voorlopig elke reden. 

   ‘Godverdomme, godverdomme, godverdomme!’ Ik schop tegen een stoel en vloek harder. 

   Elk jaar zwijgen we om de zonden van de geschiedenis nooit te vergeten. Een schijnheilig zwijgen blijkt, want nu de tijd zelf een uitroepteken heeft gevormd kijkt de politiek liever de andere kant op. Hoor ik hoe lastig het is, hoe gevoelig het ligt om op te staan voor die beloftes. De afspraken verwoord in mensenrechten, algemeen en oorlogsrecht die we na de oorlog vastlegden blijken ineens te complex. We weigeren een onderzoek van de VN, die we hiervoor in het leven riepen, onder ogen te zien door de onderzoeker verdacht te maken en te vertellen dat ze niet welkom is. 

   Al die “sterke” leiders, waar we zelf voor kozen, maar zelden was de wereld zo stuurloos. Ondanks alles wat ik heb gezien, gegeven en verloren heb, dat ik een persoonlijke reden heb om te herdenken, voel ik dit jaar weerstand tegen twee minuten stilte. Er is al te lang gezwegen. Toch zal ik ook nu zwijgen, niet uit lafheid, maar omdat je pas weet wat je principes echt waard zijn als je iets moet opofferen om je eraan te houden. 

Niels ®elen

<< Paradepaardje                                                                                    Roast>>