‘And if you want to applaud, applaud, …, if you don't like what I'm saying, you can leave the room. Of course, there goes your rank, there goes your future’, grapt Donald Trump in Quantico naar de zaal vol generaals die inmiddels bijna een uur lang geluisterd hebben naar Secretary of War, Pete Hegseth.

Applaus voor Hegseth was er niet en ook na de toespraak van Trump zou er niet geklapt worden. ‘Een teken,’ zeiden analisten. Een stil protest tegen de regering Trump van de Amerikaanse legertop, door de wol geverfde officieren die weten dat ze trouw gezworen hebben aan de grondwet en niet aan de president.

De eerste militaire aanval op een drugs- of vissersboot uit Venezuela, 11 doden zonder bewijs, heeft dan al plaatsgevonden. Dat Trump niet van plan is ermee te stoppen, zal gedurende zijn betoog duidelijk worden. Of het daadwerkelijk om drugssmokkel gaat, zullen ze ook in de toekomst niet onderbouwen. Het woord van de president en de verwijzing naar inlichtingen van de CIA volstaat.

Politiek geneuzel

‘Niet langer,’ verwoordde Hegseth het, ‘hoeven jullie op eieren te lopen, geen politiek correct geneuzel meer.’ Vanaf heden hoeft het leger, dat zijn brood verdient met mensen doden en dingen slopen, zich niet meer te houden aan stomme regeltjes. ‘Niet langer zullen onze soldaten hoeven te vechten met gebonden handen.’

Dat oorlog geen eerlijk spel is, ervoeren ik in Afghanistan regelmatig. De aanslagen van de Taliban, de bermbommen, hun schendingen van het oorlogsrecht, leidden zeker op de momenten dat onze militairen of onschuldige mensen sneuvelden, regelmatig tot discussie en woede onder de soldaten. Boosheid die ik kon begrijpen, om vervolgens uit te leggen dat wij ons nooit tot deze tactieken kunnen verlagen.

‘Het belangrijkste verschil tussen democratische strijdkrachten en terroristen of de legers van regimes, is dat wij ons aan de wet houden en bereid zijn om ons optreden te toetsen aan het internationale (oorlogs-)recht. We weten dat we met onze handen op de rug moeten vechten, maar juist daarom kunnen we trots zijn op wie we zijn, wat we doen en waar wij voor staan’

De toespraak van Trump is minder samenhangend, maar tussen de regels schemert door de manier waarop hij invulling wil geven aan het betoog van Pete Hegseth. Het bestrijden van the enemy within en the war on drugs. Die laatste focust zich vooral op het Venezolaanse president en het Tren Aragua kartel. In de Alien enemies act ziet hij voldoende ruimte om niet alleen in te grijpen, maar ook om het internationaal (oorlogs)recht te omzeilen.

Voor de beeldvorming; deze wet maakt het mogelijk om mannen van veertien jaar en ouder te arresteren, herplaatsen en deporteren, maar nadrukkelijk niet om ze doden. De Alien enemies act is bedoeld om de activiteiten en toegang van buitenlanders van landen die in oorlog zijn met Amerika te beperken. In de geschiedenis van Amerika werd er slechts drie keer eerder een beroep gedaan. In 1812 in de strijd tegen de Britten en tijdens de eerste en tweede wereldoorlog.

The enemy within

Van een oorlog met Venezuela is officieel geen sprake, maar zelfs als dat wel zo was, biedt deze wet nog geen ruimte om de speedboten te kelderen. Net zomin als het internationale recht dat doet. In plaats van deze executies zou de Marine deze schepen zou moeten enteren, het bewijsmateriaal veiligstellen om de bemanningen vervolgens voor de rechter te brengen. Hardop zegt admiraal Holsey (de hoogste militair in het Caribisch gebied, het niet), maar juist het gebrek aan legitimiteit zou de reden zijn dat hij zijn ontslag indiende.

Voor het bestrijden van the enemy within wijst Trump in Quantico op Washington waar tot voor kort niemand zich veilig voelde op straat. Een probleem dat het leger oploste, zoals ze dat ook in Chicago en Portland moetengaan doen. Steden waarvan de situatie volgens hem erger zijn dan Afghanistan en de tweede wereldoorlog.

De inzet van het leger tegen de eigen burgers is in Amerika volgens de Posse Comitatus in principe niet toegestaan. De enige uitzondering hierop vormt de inzet van The National Guard. Voorwaarde daarvoor is wel dat de gouverneur van de betreffende staat erom vraagt, er sprake is van nood of een ramp. Trump heeft er geen boodschap aan en deelt mee dat de steden, vooral doelend op democratische steden, opgeschoond moeten worden.

“Chicago is about to find out why it’s called the department of war.”

Voor een aantal van de aanwezige generaals zullen de eigen steden het toekomstige oefenterrein gaan worden waar het leger kan laten zien dat het een “meedogenloze” en “nietsontziende” machine is. De generaals in de zaal geven geen kik. 

Zijn Peace through strength filosofie dwingt naar eigen zeggen ook internationaal respect af. Neem de ophoging van het NAVO-budget naar drieënhalf tot vijf procent die besloten werd op de top in Den Haag. (Een concrete onderbouwing van waar die permanente ophoging voor nodig was ontbrak en inmiddels is toegegeven dat het voornaamste doel was om Amerika aan boord te houden.)

‘Ik heb ze,’ vertrouwde Trump zijn generaals toe, ‘zover gekregen dat zij onze rekening gaan betalen, onze defensie-industrie gaat er veel geld aan verdienen.’

Loyaliteit

Of hij daadwerkelijk aanzien geniet binnen de NAVO, betwijfel ik. Eerder zijn wij gegrepen door angst voor een onvoorspelbare dealmaker. Een president die zich opstelt als een maffiabaas. Een man van wie een oud generaal vreesde dat hij de bijeenkomst op Quantico zou gebruiken om, in navolging van Hitler (1935), zijn generaals niet langer trouw te laten zweren aan de grondwet, maar aan hem als persoon.

Opgelucht haalde de wereld adem toen dit in Virginia niet het geval bleek. Dat er na de toespraak van Trump een oorverdovende stilte viel, er geen applaus klonk, zag men als bewijs dat de generaals zich bewust waren van wie hun leider is. Openlijke kritiek van de legertop blijft echter uit. Misschien zaten ze, Neurenberg vergeten, vast in de woorden van Tennyson.

theirs not to make reply

theirs not to reason why

theirs but to do and die

Het gevaar van het uitvoeren van opdrachten die niet legitiem zijn onderschattend, worden ze langzaam maar zeker steeds verder betrokken bij de misdaden van hun leider. Onbewust laten ze zich in de rol van medeplichtige zuigen. Een moeras waar je steeds dieper wegzakt, waarmee de kans dat je de mensen die je hierop wijzen steeds harder gaat onderdrukken toeneemt. De mond snoert zoals Poetin dat met Navalny deed.  

De stilte na de toespraak van Trump was veelzeggend, maar niet hoopgevend. Daarvoor hadden ze, op het moment dat Trump Amerikaanse steden tot hun toekomstige oefenterreinen verklaarde, de moed moeten hebben om gezamenlijk op te staan en de zaal te verlaten. 

Niels ®elen

Paul van der Lugt - autonoom radiomaker>>