Frapper Toujours

Soms lijkt het beter om de dingen klein te houden, de focus te leggen op de dingen waar je wel invloed op hebt.

   ‘Misschien is het beter,’ in de stem van mijn vriendin klinkt schaamte, maar vooral verdriet, ‘als ze die mensen uit hun lijden verlossen.’ Begrijpen wat er in Gaza gebeurt, wat wij er laten gebeuren, lukt haar Allang niet meer. Waar ik dagenlang kan praten over Oekraïne, Trump, hoe onze democratie onder druk staat, het klimaat, over al het leed in de wereld, vraagt zij me steeds vaker of we het ergens anders over kunnen hebben. Ze wil niet wegkijken, maar wat kunnen wij veranderen? Kunnen we het niet beter klein kunnen houden en ons richten op onze eigen omgeving? De dingen doen waar we wel invloed op hebben en gelukkig zijn met wat we wel hebben. Hopen dat de storm overwaait.
   Ik knik en maak tegelijkertijd een vergelijking met een hinderlaag waar we in Afghanistan ooit in terecht kwamen. Vijfenveertig minuten lang waren we volledig omsingeld. Kogels, mortieren en RPG’s (raketgranaten) vlieggen ons om de oren en vanachter een muurtje vechten wij terug. Zo dichtbij dat je die kogels, alsof iemand lief langs je wang blaast, voorbij voelt komen.
   ‘Uit angst geraakt te worden,’ vertel ik haar, ‘durf ik mijn hoofd niet te draaien.’
   ‘Waarom, dook je dan niet helemaal weg achter dat muurtje?’
   ‘Goed plan,’ kaats ik cynisch, ‘dan duurt het hooguit een paar minuten voordat er iemand op je helm tikt en je omhoogkijkt in de loop van een Kalashnikov.’
 
   Terwijl de politieke opinie over Gaza langzaam die van de publieke begint te volgen en zelfs Trump inmiddels zijn twijfels heeft over alles wat er daar gebeurt, verschijnt er een filmpje van Hamas op het internet. Een ernstig vermagerde Israëlische gijzelaar die in een tunnel zijn eigen graf moet graven.
   ‘They are on the absolute brink of death’, reageren familieleden voor de camera. Het is inderdaad een misselijkmakend filmpje. Olie op het vuur van Netanyahu en nieuw bewijs dat Israël onmogelijk een vrede met dit abjecte volk zal kunnen sluiten. De beelden van zijn eigen zijde, van uitgehongerde Palestijnse vrouwen en kinderen, van wanhopige mensen die op zoek naar wat te eten en neergeschoten worden door de IDF, doet hij af als leugens, nepnieuws en propaganda.
   Het misselijk makende filmpje is in mijn ogen een strategische blunder van Hamas, maar tegelijkertijd zoek ik naar de boodschap die erachter schuilgaat? Het zijn beelden die me doen me denken aan die van de Jordaanse piloot Kasasbeh die door ISIS werd verbrand en dus vraag ik me net als ik destijds schreef in NRC af of dit niet ook een spiegel is die ons wordt voorgehouden. ”Dit is wat Israël de Palestijnen aandoet.”
   Waar het westen in het ISIS-filmpje vooral de onmenselijkheid en gruwelijkheid terreur bevestigd zag, was die wrede executie destijds in feite een verbeelding van het leed dat vliegtuigbommen veroorzaken op de huizen van gewone mensen; Ingesloten door een bom die alles, inclusief jouzelf, in één keer in de brand zet kun je nergens heen en sterf je onder het puin van je instortende huis.
   De kans dat de vreslijke beelden van de gijzelaar, ook nu, averechts gaan werken is groot en dus acht ik de kans groot dat ze voor Netanyahu een excuus zullen zijn. Een reden voor nieuwe aanvallen, voor nog eens tienduizenden doden en nog meer vernielingen in Gaza. Net zoals ik vrees dat Israël de Westerse voedseldroppings straks gaat gebruiken als mikpunt voor bommen en hun artillerievuur te leiden. Dat voedsel gebruikt wordt als lokaas.
   ‘Weten we wel of het filmpje wel echt is?’ Vraagt mijn vriendin, ‘ik bedoel het komt Israël wel heel goed uit.’
Dat ze het optreden van Israël wantrouwt, begrijp ik. Tom Jan Meeus wees er in een artikel in de NRC onlangs nog op. Een onderzoek waarin hij laat zien hoe Netanyahu ons al jarenlang manipuleert. Handig jonglerend met: de constante bedreiging van Israël, de goedgelovigheid van de Westerse democratie en antisemitisme.
   Volgens Midden-Oostendeskundige Erwin van Veen (Clingendael) is het ook een beproefde Israëlische methode om de militaire acties tegen de Palestijnen af te stemmen op de pijngrens van de kritische buitenwacht. Vakkundig balanceren op de rode lijnen die wij trekken.
   De timing van het filmpje wekt daarom ook bij mij de nodige twijfels. Niet zozeer of het inderdaad van Hamas komt, maar eerder over hoelang Israël dit filmpje al in bezit heeft. De cynische gedachte dat het een joker is die ze al enige tijd op zak hebben en nu, na het overschrijden van onze pijngrens, op tafel gooien. Een afleidingsmanoeuvre om het tij alsnog te keren?
   Cynisme is voor militairen in oorlogen soms een schild dat je beschermt tegen de gruwelijke werkelijkheid ervan, maar kan zich daarna hard tegen je keren. De gebeurtenissen in Gaza, de opmerking dat de mensen die daar nu verhongeren misschien maar beter uit hun lijden verlost kunnen worden, begrijp ik. Ze maken het lastig om nu niet aan mijn eigen cynisme toe te geven. Om niet te denken dat er straks een Nobelprijs voor de vrede uitgereikt wordt voor een genocide die ons een Rivièra in het Midden-Oosten bracht.
   Om te voorkomen dat dit gitzwarte cynisme wint, weiger ik te zwijgen over wat openlijk te zien is. Over wat Trump doet, wat er gebeurt in Israël, Oekraïne en de bedreiging van onze eigen democratie door bepaalde politici, over het klimaat en gelijkheid. Elke dag weer hamer ik op deze dingen. Ik vecht ertegen omdat er niets is dat me meer angst inboezemt dan de onomkeerbare werkelijkheid die wacht als we uit gemak wegduiken achter dat veilige muurtje.

Niels ®elen

Molens>>